Đấu thầu quốc tế?

[nbc]

(CauduongBKDN) Thành viên CauduongBKDN của chúng ta phần lớn là những KS, SV ngành xây dựng. Trong quá trình học tập và công tác, thế nào chúng ta cũng đụng chạm tới việc: lập hồ so mời thầu, làm hồ sơ dự thầu, đấu thầu, xét thầu...

X in giới thiệu loạit bài viết sau đây trên Diễn đàn VRN 500 của báo VietnamNET để mọi người cùng tham khảo một số kinh nghiệm, đặc biệt là khi đấu thầu quốc tế tại "sân nhà".


Khi chủ đầu tư không tin nhà thầu trong nước


Cập nhật lúc: 8/19/2010 1:11:44 AM (GMT+7) Phạm Huyền

(VNR500) - Vì sao tới 90% dự án thượng nguồn của Việt Nam lọt vào tay nhà thầu Trung Quốc? Trong kinh tế thị trường, cạnh tranh khốc liệt, một lần bất tín, vạn lần bất tin! Nếu chỉ trách cơ chế đấu thầu, trách chủ đầu tư thôi có lẽ là chưa đủ.

Khi nhà thầu Trung Quốc bỏ giá rẻ cực "sốc" thì nhà thầu Việt Nam lại không quyết liệt marketing, chưa tạo được uy tín nên mới bị "ra rìa". Vẫn biết rằng, đặt hàng một gói thầu giá rẻ của Trung Quốc là chấp nhận một kết quả "tiền nào của nấy" nhưng khi quay sang, "bắt tay" với doanh nghiệp Việt Nam, không ít trường hợp, chủ đầu tư đã thực sự thất vọng. Một lần bất tín, vạn lần bất tin

Trở lại dự án mở rộng giai đoạn 2 gang thép Thái Nguyên của công ty Gang thép Thái Nguyên (Tisco), nếu như thời kỳ đầu, đối tác MCC (Tập đoàn Công nghệ luyện kim Trung Quốc) làm ăn chần chừ gây chậm trễ công trình thì giờ đây, trách nhiệm này lại "nhảy" sang Tổng công ty Xây dựng công nghiệp Việt Nam (Vinaincon).



[/URL]http://vietnamnet.vn/dataimages/201008/original/images2019802_thai_nguyen_lo_cao_1.jpg (http://vietnamnet.vn/dataimages/201008/original/images2019802_thai_nguyen_lo_cao_1.jpg)
Dây chuyền công nghê lò cao của nhà máy gang thép Thái Nguyên (ảnh: Phạm Huyền)


Cuối năm 2009, theo ý nguyện của MCC cần có phía Việt Nam tham gia dự án để giảm bớt khó khăn cho mình, Vinaincon đã được Bộ Công Thương giới thiệu làm thầu phụ đảm nhiệm phần xây lắp.
Trớ trêu thay, sự góp sức của Vinaincon không làm dự án "chạy" nhanh hơn mà còn làm ỳ ạch đi, khiến chủ đầu tư Tisco như ngồi trên đống lửa.

"Lượng người lao động và cách tổ chức của Vinaincon ở dự án này quả là yếu. Từ sau Tết, Vinaincon làm rất trì trệ", ông Ngô Sĩ Hán, Phó Giám đốc Công ty Tisco ngao ngán nói.

Ông Hán cho hay: "Chúng tôi đã sang Trung Quốc kiểm tra việc đặt hàng các thiết bị cho dự án thì thấy, đến nay, MCC đã đặt hàng được 90% khối lượng thiết bị rồi. Như vậy, họ đã làm nghiêm túc. Họ đã chở sang đây khoảng hơn 2.000 tấn thiết bị."

"Nhưng giờ, chúng tôi phải phanh lại việc chuyển thiết bị vì phần xây dựng của Vinaincon quá chậm. Nếu cứ cho MCC chuyển sang, thiết bị để lâu không dùng sẽ bị hư hỏng mất", ông Hán than thở.
Tổng thầu MCC đã 2 lần cho điều chỉnh tiến độ nhưng Vinaincon vẫn không đáp ứng được. Vừa rồi, Tisco lại phải ra văn bản đề nghị tổng thầu MCC cần có biện pháp cứng rắn, ép thầu phụ phải triển khai đúng tiến độ đưa ra.

Trước đó, ngày 1/7/2010, thứ trưởng Bộ Công Thương, ông Lê Dương Quang, đích thân lên Thái Nguyên họp và đã yêu cầu nhà thầu Vinaincon phải thi công dự án nghiêm túc.

Vẫn chưa đủ mạnh, đến ngày 6/8 vừa qua, ông Nguyễn Mạnh Quân, Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng của Bộ này lại phải gửi văn bản nhắc nhở Vinaincon thực hiện nghiêm túc đúng chỉ đạo của Thứ trưởng Quang.

Theo ông Hán, sau hàng loạt sự thúc ép quyết liệt đó, mọi việc triển khai dự án mới có chuyển dịch và tiến bộ hơn. Vinaincon đã kéo thêm một số doanh nghiệp xây lắp nhỏ khác vào cùng làm dự án này. Đồng thời, Tổng công ty này ký với phía đối tác Trung Quốc đề nghị hỗ trợ lắp các thiết bị siêu trọng, vượt quá khả năng của đơn vị.

Nói về câu chuyện này, ông Nguyễn Mạnh Quân chia sẻ: "Vinaincon là đơn vị lớn trong ngành xây lắp. Chính đơn vị này đã làm tốt dự án gang thép Thái Nguyên giai đoạn 1. Bộ cũng phải chọn mặt gửi vàng cả thì mới giới thiệu Vinaincon làm thầu phụ. Nhưng vừa qua, họ quá tải, làm nhiều dự án quá nên lực lượng bị phân tán".

"Bởi thế, việc dự án thép này ước bị chậm tiến độ 1 năm 3 tháng, không chỉ do nhà thầu Trung Quốc mà còn có cả trách nhiệm của nhà thầu Việt Nam nữa", ông Hán nói.

Vinaincon là đơn vị đã nhận được nhiều lời khen sau thành công ở dự án nhà máy xi măng Quan Sơn, nhưng thật tiếc ở dự án thép này, Tổng công ty đã để lại nhiều sự thất vọng.
Một câu chuyện của Vinaincon có thể không đủ để khẳng định rằng, nhà thầu Việt Nam làm ăn kém uy tín song, có một thực tế khó phủ nhận: nhiều chủ đầu tư Việt Nam đến nay chưa tin tưởng và không an tâm khi bắt tay với nhà thầu trong nước.

Có sức nặng nhất có lẽ phải kể đến những chia sẻ của đại diện Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), đơn vị có nhiều kinh nghiệm hợp tác với nhà thầu Việt Nam.

PVN đã mạnh dạn, "dũng cảm" giao một lọat nhà máy lớn cho Lilama làm tổng thầu EPC như nhà máy điện Nhơn Trạch, nhà máy điện Cà Mau, Vũng Áng và giàn khoan dầu khí trị giá 200 triệu USD.
Thế nhưng, khi họp ở Bộ Công Thương liên quan công tác đấu thầu, bà Phạm Thị Thu Hà, Phó Tổng giám đốc PVN bày tỏ:"Chúng tôi ủng hộ nhà thầu trong nước nhưng khâu quản lý tổ chức thi công và tiến độ của nhà thầu trong nước hiện ra sao? Ngay như công trình do Việt Nam làm, chúng tôi thấy tiến độ cũng không đảm bảo, quản lý chưa tốt."

"Chê" nhà thầu trong nước marketing kém

Còn rất nhiều nguyên nhân khác khiến những công trình dự án trọng điểm "vắng mặt" nhà thầu Việt Nam! Theo các chủ đầu tư phân tích, một phần lỗi là tại chính các nhà thầu này.
Ông Nguyễn Việt Đức, Phó TGĐ Tổng công ty Giấy Việt Nam, đã thẳng thắn phê bình: "Có lẽ marketing của ngành cơ khí Việt Nam là thua nước ngoài".


[URL="http://vietnamnet.vn/dataimages/201008/original/images2019807_may_bien_ap.jpg"]http://vietnamnet.vn/dataimages/201008/original/images2019807_may_bien_ap.jpg (http://vietnamnet.vn/dataimages/201008/original/images2019807_may_bien_ap.jpg)
Công ty Thiết bị điện Đông Anh (Hà Nội) đã chế tạo được máy biến áp 500kV mà PVN lại không hề biết (ảnh: theo hanoimoi)


Ông Đức kể: "Khi chúng tôi triển khai các dự án đầu tư trong ngành giấy, thường thì, nhà cung cấp thiết bị nước ngoài đến chào bán rất nhiều, rất quyết liệt trong khi, không thấy nhà cung cấp trong nước làm vậy!".

Hiện nay, với công nghệ qui mô nhỏ, Tổng công ty Giấy phải nhập chủ yếu của Trung Quốc, còn qui mô lớn hơn, thì nhập của Nhật Bản.

"Các doanh nghiệp cơ khí cần làm tốt hơn khâu marketing này", ông Đức khuyến nghị.

Cũng rất đồng tình với nhận xét trên của ông Đức, bà Phạm Thị Thu Hà, Phó TGĐ PVN cũng "chê" khâu marketing của doanh nghiệp cơ khí Việt Nam là rất kém.

Chẳng lấy ví dụ đâu xa, chỉ mới đây, khi đi họp ở Bộ Công Thương nội dung liên quan công tác đấu thầu, bà Hà mới được hay rằng, ở trong nước đã có công ty thiết bị điện Đông Anh chế tạo được máy biến áp 500 kV.

Bà Hà phân trần tại cuộc họp: "Tôi cũng phải xin lỗi anh Quang (TGĐ thiết bị điện Đông Anh). Thực ra mà nói, chúng tôi không biết các anh đã làm được thiết bị như vậy. Quả là rất dở. Sự tiếp xúc giữa chủ đầu tư và nhà sản xuất còn kém. Chúng ta cứ đi giới thiệu, xúc tiến quảng bá mạnh ở đâu đâu mà trong nước, nhà đầu tư lại chẳng hề biết".

Sau câu chuyện này, bà Hà đã đề xuất Bộ trưởng Bộ Công Thương đứng ra tổ chức cho nhà sản xuất - chủ đầu tư gặp nhau, để Tập đoàn biết năng lực của nhà sản xuất trong nước, và ngược lại, nhà sản xuất biết nhu cầu chủ đầu tư.

Liệt kê thêm điểm yếu của nhà thầu Việt Nam, ông Nguyễn Bá Thi, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Bia rượu Sài Gòn, so sánh: "Khi làm việc với nhà thầu cung cấp thiết bị nước ngoài, họ có khâu chăm sóc khách hàng rất tốt. Theo định kỳ, họ tự đến kiểm tra bảo dưỡng, sửa chữa miễn phí. Còn khi sử dụng thiết bị trong nước, nếu có hỏng hóc, chúng tôi phải tìm đến tận nhà sản xuất mà xin sửa chữa, rất mất thời gian".

Rồi ông Thi nhấn mạnh: "Nếu cần ưu tiên nhà thầu cung cấp thiết bị trong nước, thì chất lượng phải tương đương nước ngoài và giá tương đương thì chúng tôi mới chọn mua. Còn nếu thiết bị trong nước cũng có chất lượng tương đương mà giá cao hơn được, chúng tôi không mua được"...

Bởi, cái khổ của ông Thi là: "Tôi là chủ tịch HĐQT, nếu có bảo lưu ý kiến của tôi, cũng chỉ là 1 phiếu mà thôi, còn phải do HĐQT xem xét. Nếu không có chính sách rõ ràng thì chúng tôi khó quyết. Nếu mình tôi quyết thì nội bộ có vấn đề, vì như thế là không cùng quan điểm", ông Thi nói.

Ước 90% dự án thượng nguồn của Việt Nam lọt vào tay nhà thầu Trung Quốc. Điều ấy thật đau xót nhưng có lẽ, các nhà thầu Việt Nam cũng phải nhìn lại mình để thấy nếu chỉ trách cơ chế đấu thầu, trách chủ đầu tư thôi là chưa đủ. Bởi, cạnh tranh trong WTO, trong kinh tế thị trường là vô cùng khốc liệt, một lần bất tín, vạn lần bất tin./.

Nguồn: http://vnr500.vietnamnet.vn (http://vnr500.vietnamnet.vn/content.aspx?id=1052)

[nbc]

Đừng chuyển vị trí từ chủ đầu tư thành “nô lệ”


Cập nhật lúc: 8/21/2010 1:08:51 AM (GMT+7)

Nguyễn Gia

Chúng ta vừa kỷ niệm ngày phát động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam". Định hướng tiêu dùng trên không phải là chúng ta kỳ thị với hàng hóa nước ngoài mà mong có tác dụng động viên các doanh nghiệp Việt Nam phải vươn lên về mặt chất lượng và giá cả để có thể cạnh tranh tốt hơn với hàng hóa nước ngoài.

Cũng trong thời gian này, có một thông tin khiến mọi người phải lo ngại là hơn 90% các dự án thuộc các “ngành đầu nguồn”, do nước ngoài thi công theo hình thức EPC, lại rơi vào tay nhà thầu Trung Quốc. Từ đó đẻ ra bao nhiêu hệ lụy về vật tư, máy móc, thiết bị, công nghệ, thời gian và cả nhân lực gần như 100% của Trung quốc và phía Việt Nnam đứng ngoài! Nói cho sâu hơn là lấy ngân sách của ta giúp cho tăng GDP của nước ngoài.

Nếu tính tổng số tiền bỏ ra cho nhà thầu Trung Quốc chắc còn lớn hơn hàng tiêu dùng của người dân. Một câu hỏi đặt ra là vì sao chính các chủ thầu Việt Nam, trong đó chủ yếu là các doanh nghiệp nhà nước, lại sính hàng nước ngoài hơn người dân?





Tôi là cán bộ đã từng tham gia gọi thầu và đấu thầu ngay trong những ngày đầu, thời độc quyền ngoại thương. Gần đây, có điều kiện tư vấn cho một vài đơn vị trong đấu thầu dự án EPC, trong đó có cả nhà thầu Trung quốc, tôi không khỏi lo ngại vì các chủ thầu Việt Nam thường căn cứ theo giá thấp nhất.

Trong khi tài liệu huấn luyện của Ngân hàng Thế giới về đấu thầu có nhấn mạnh tới "giá được coi là thấp nhất" để xem xét đơn thầu và có tính đến sự tham gia của nước sở tại.

Theo tài liệu này, giá cung cấp ban đầu có thể thấp nhất nhưng máy móc, thiết bị, công nghệ lạc hậu, thời gian thực hiện chậm và giảm sự tham gia của nước sở tại thì sau này phải chi nhiều khoản như phụ tùng, bảo trì, môi trường…sẽ tốn kém hơn nhiều.

Như thế, tổng chi phí cho cả đời của dự án đâu còn là thấp nhất.

Nhiều chủ thầu có thể còn lý giải về khả năng nhà nhà thầu có thể lo về tài chính như nguồn vốn vay ưu đãi, kể cả vốn ODA, mà quên rằng "xuất khẩu tư bản để dẫn đến xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ" với giá cao.

Trong trường học người ta chỉ dạy: "Khách hàng là thượng đế", "Khách hàng luôn luôn đúng" mà ít ai dạy mặt trái, nguy cơ rủi ro của nghề kinh doanh.

Với hơn 40 năm trải nghiệm trong nghề này, tôi xin chia sẻ với những ai đang kinh doanh có liên quan đến đối ngoại rằng: "Khách hàng chỉ là thượng đế trước khi ký hợp đồng, họ sẽ là nô lệ sau khi hợp đồng đã được ký kết" và "Phụ tùng và công nghệ chính là vũ khí để buộc khách hàng là nô lệ".

Câu nói này không của riêng tôi mà tôi học được của một đối tác người Anh sau khi thương lượng xong một hợp đồng, mà thời kỳ 1976 mới giá trị chỉ vài triệu USD thôi cũng là lớn lắm rồi, để tâm niệm trong đàm phán với nước ngoài.

Còn một câu nói “nặng” hơn, tôi thấy cũng cần nói ra để cảnh tỉnh, đó là lời dạy của một thầy giáo Algerie (hàm bộ trưởng) sang đào tạo cho chúng tôi về hợp đồng phân chia sản phẩm (PS) dầu khí khi chúng ta bắt đầu kêu gọi đầu tư vào lĩnh vực này. Đó là “Trong mỗi hợp đồng bao giờ cũng có một tên ăn căp và một người bị mất cắp".

Trong thời hội nhập, đành rằng chúng ta đàm phán trên lập trường đúng đắn nhất là "Hai bên cùng thắng" (win-win position), song tôi nghĩ chia sẻ những suy nghĩ trên của mình với các doanh nghiệp vẫn có tính thời sự hôm nay.

Tôi may mắn còn tham gia thỉnh giảng ở một số trường và các doanh nghiệp, tôi vẫn nhắc tới các suy nghĩ trên khi trình bày về thương thảo và thực hiện hợp đồng đối ngoại cho các sinh viên và doanh nghiệp tham khảo: nếu tay vẫn “chưa nhúng tràm tham nhũng”, chủ yếu theo cách “gửi giá”, thì sẽ không khờ dại trên thương trường./.


Nguồn: http://vnr500.vietnamnet.vn (http://vnr500.vietnamnet.vn/content.aspx?id=1080)

[nbc]

Đối sách nào cho bí kíp “giá rẻ” của Trung Quốc?

Cập nhật lúc: 8/8/2010 12:57:14 AM (GMT+7)

Phạm Huyền

(VNR500) - Xót xa thay, sự nỗ lực của các doanh nghiệp (DN) cơ khí, xây lắp Việt Nam và việc bàn kế sách ứng phó với bí kíp giá rẻ của nhà thầu Trung Quốc lại gặp khó ngay từ chính “ông thuế” và luật Đấu thầu hiện hành.

Mới đây, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng đã chủ trì một cuộc họp với 50 đại diện DN, bộ ngành để “bàn mưu, tính kế” làm sao cạnh tranh được với các nhà thầu Trung Quốc vốn nổi tiếng “chào giá quá rẻ”… trong chính các dự án công trình của mình.

Khi chính sách thuế "bỏ rơi" người nhà

Nói chuyện rẻ - đắt, ông Trần Văn Quang, Tổng giám đốc Công ty thiết bị điện Đông Anh giãi bày: “Thời kỳ trước, máy biến áp 220kV có giá trung bình trên thế giới là 2,7 triệu USD/máy, giá Trung Quốc là 2,4 triệu USD/máy và chúng tôi chỉ bỏ giá thầu có 1,9 triệu USD/máy. Sau này, chúng tôi giảm xuống 1,7 triệu USD/máy rồi 1,4 triệu USD và vẫn trúng thầu.”

“Nhưng nay, chúng tôi đã giảm xuống 1,3 triệu USD/máy rồi và vẫn không trúng thầu, bởi có ông Trung Quốc nhảy vào, còn bỏ giá thấp hơn nữa. 20 đơn vị sản xuất thiết bị điện đều như chúng tôi, căng ra để tìm việc, tìm đơn hàng,” ông Quang chia sẻ.

“Người ta hỏi tại sao mình không làm rẻ hơn Trung Quốc đi? Nhưng, làm sao mà rẻ cho được”, ông Quang thốt lên.

Liệt kê ra thì thấy: Với thiết bị điện, xuất khẩu của Trung Quốc được hỗ trợ hoàn thuế tới 13%, lãi vay ngân hàng chỉ 6% và cộng các ưu đãi khác, nhà thầu Trung Quốc được tới 27-28% hỗ trợ. Đó là chưa kể, Trung Quốc còn có chính sách thưởng cho từng nhà xuất khẩu khi có thành tích, cụ thể bằng căn hộ, xe hơi.

So sánh ra, ở ta, lãi vay ngân hàng tới 12-17%/năm. Vào WTO, thuế nhập khẩu thiết bị điện giảm xuống 5%. Với sự chênh lệch ưu đãi đó thì làm sao, chúng tôi thắng nổi?” ông Quang phân tích.

Câu chuyện của ông Quang như “gãi đúng chỗ ngứa” của nhiều doanh nghiệp khác.

Bà Phạm Thị Thu Hà, Phó tổng Giám đốc Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) cũng bức xúc khẳng định: “Riêng thuế là ta thua rồi”.

Bà kể: “Chúng tôi làm một giàn khoan dầu khí giá 200 triệu USD, nhưng đã mất 40 triệu USD là thuế nhập khẩu thiết bị, thuế VAT và thuế thu nhập cá nhân cho chuyên gia nước ngoài. Trong khi đó, đơn vị con của PVN đi mua một giàn khoan ở Singapore về thì không mất xu thuế nào, và giá chỉ có 182 triệu USD! Tức là, tự mình làm mà còn đắt hơn cả đi nhập!

“Chính sách thuế như vậy thì DN Việt Nam cạnh tranh làm sao được!”, bà Hà nói.

Sớm lập ngay hàng rào kỹ thuật

Việt Nam vẫn đang trong quá trình công nghiệp hóa đất nước. Và với cơ chế đấu thầu theo giá hiện nay, Việt Nam sẽ trở thành thị trường tiêu thụ thiết bị máy móc của Trung Quốc!

Nhưng, nỗi lo không dừng lại ở việc nhập siêu! Luật Đấu thầu hiện hành không yêu cầu về xuất xứ thiết bị. Chính chủ đầu tư Việt Nam cũng khó lòng kiểm soát nổi vấn đề chất lượng thiết bị của các nhà thầu "giá rẻ" này.

Tập đoàn Dầu khí Việt Nam được coi là "dũng cảm" khi giao nhiệt điện Nhơn Trạch cho Lilama thực hiện

Bà Hà chia sẻ: "Chúng tôi rất ngại nhà thầu Trung Quốc. Đôi khi, nhà thầu Trung Quốc dùng thiết bị theo tiêu chuẩn của họ, mà mình không nắm được, tiêu chuẩn của họ liệu có ngang bằng quốc tế?".

Trong khi, nhìn cách họ mang theo cả thiết bị vệ sinh công nghiệp, cả lao công dọn dẹp sang ở dự án của chúng tôi ở Cà Mau là đủ thấy, DN được giá rẻ nhưng xã hội lại thiệt nhiều, bà Hà đúc kết.

Ông Trần Văn Quang nhẩm tính: Có tới 50-60% các dự án lưới điện trong tổng sơ đồ 6 đến nay đã “rơi” vào tay nhà thầu Trung Quốc. So với tổng nhu cầu vốn là 1,5 tỷ USD, chúng ta đã phải nhập siêu từ Trung Quốc tới 600-700 triệu USD.

"Tuy nhiên, đáng ngại hơn là nếu mai kia, những thiết bị máy biến áp của Trung Quốc hỏng, thì riêng việc mang về nước sửa chữa đã là rất tốn kém, lại dễ bị họ bắt bí và không biết chúng ta sẽ phải sửa lâu như thế nào?".

Cảnh báo của ông Quang là cũng bắt nguồn từ chính bài học về các sự cố điện mà EVN, TKV đều đã quá thấm thía, như việc hỏng máy biến áp 500kV ở nhà máy Phú Mỹ, rồi các hỏng hóc ở nhiệt điện Hải Phòng, Quảng Ninh vừa qua. Không chỉ làm tăng thêm áp lực thiếu điện, chủ đầu tư Việt Nam đã phải tốn một khỏan chi phí không nhỏ để trả cho các chuyên gia nước ngoài “kéo sang” đông đảo để sửa chữa.

Trong khi, nếu các máy biến áp đó nếu là của trong nước thì việc sửa chữa chỉ mất 75 ngày và giá thành sửa rẻ hơn 7 lần.

Ông Lê Văn Kết, Vụ phó Vụ Kinh tế công nghiệp, Bộ KHĐT cho biết: "Vừa rồi, chúng tôi có kiểm tra các nhà máy nhiệt điện do Trung Quốc làm thì hầu hết, thiết bị chính không hỏng mà hỏng nhiều ở thiết bị phụ trợ như van, ống, đường ống, máy nghiền, thải xỉ. Và, chính những thiết bị này ở trong nước cũng đã sản xuất được”.

Để ngăn ngừa sản phẩm kém chất lượng thì việc xây dựng hàng rào kỹ thuật phải được gấp rút thực hiện. Theo ông Nguyễn Văn Thụ, Chủ tịch Hiệp hội cơ khí Việt Nam, chủ đầu tư cần yêu cầu nhà thầu Trung Quốc chứng minh năng lực duy tu, bảo dưỡng cho thiết bị chính, phải có cơ sở bảo dưỡng ở Việt Nam, hoặc liên doanh với DN Việt Nam. Nếu không, hỏng thiết bị chính mà nhà thầu bảo 1 năm mới sửa xong là chủ đầu tư Việt Nam chịu chết.

"Làm vậy là để buộc họ phải có đầu tư FDI vào Việt Nam. Nếu chúng ta cứ làm như hiện nay, hàng rào kỹ thuật lỏng lẻo thì chính con cháu chúng ta sẽ khổ, chỉ đi lo sửa chữa thôi", ông Thụ nói.

Chủ đầu tư nên “phần cơm” cho người nhà

Đối phó với “bí kíp” giá rẻ của nhà thầu Trung Quốc, trong bối cảnh bị ràng buộc bởi các cam kết ASEAN + và Luật Đấu thầu hiện hành, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho rằng, vai trò đi đầu trong câu chuyện này là thuộc về các chủ đầu tư, chính là các tổng công ty, tập đoàn nhà nước.

Bộ trưởng Hoàng gợi ý: Với các dự án đang làm, các Tập đoàn nên xem xét tách ra thành 3-4 gói thầu với chủ ý "dành phần" cho nhà sản xuất trong nước. Việc tách ra sẽ khiến chủ đầu tư vất vả hơn khi phải làm việc với 3-4 đầu mối nhưng cố gắng đó có thể giúp DN cơ khí có việc làm! Bên cạnh đó, Bộ sẽ tổ chức triển lãm để chủ đầu tư, nhà sản xuất có cơ hội "gặp và hiểu năng lực" của nhau.

Không chỉ là ứng xử "tình cảm", một chính sách "cứng rắn" khác được Bộ này dự kiến: Các chủ đầu tư cần sử dụng tăng cưởng tối đa máy móc vật tư trong nước theo danh mục các sản phẩm thay thế nhập khẩu mà Bộ vừa ban hành. Nếu không, chủ đầu tư cũng sẽ phải giải trình rõ vì sao không sử dụng hàng hóa trong nước.

Ngoài ra, Bộ KH-ĐT cũng phải xem lại cơ chế thu hút FDI theo hướng, khuyến khích mời gọi các dự án sử dụng nhiều vật tư thiết bị trong nước trong cả quá trình đầu tư và sản xuất kinh doanh.

Về lâu dài, chắc chắn luật Đấu thầu sẽ phải sửa đổi! Ông Lê Văn Kết cho hay, Bộ KH-ĐT đang nghiên cứu làm sao để loại bỏ "tiêu chí giá rẻ" trong đấu thầu và chắc chắn, việc này sẽ phải triển khai trong Chính phủ khóa tới./.

Nguồn: http://vnr500.vietnamnet.vn (http://vnr500.vietnamnet.vn/content.aspx?id=949)

[nbc]

Trung Quốc trúng thầu 90% công trình thượng nguồn của Việt Nam


Cập nhật lúc: 7/31/2010 5:30:59 PM (GMT+7)

Phạm Huyền

(VNR500) - Hơn 20 năm qua, FDI từ Trung Quốc chỉ chiếm 1,5% tổng vốn FDI đổ vào Việt Nam. Nhưng nếu là tổng thầu EPC thì tới 90% các công trình điện, khai khoáng, dầu khí, luyện kim, hóa chất…của Việt Nam đều do Trung Quốc đảm nhiệm.

Lấn sân hầu hết lĩnh vực công nghiệp thượng nguồn

Cho đến nay, chưa có một thống kê chính thức đầy đủ nào về vai trò tổng thầu EPC của các doanh nghiệp Trung Quốc trong các công trình ở Việt Nam, song, các quan chức ngành công thương đều khẳng định, tỷ lệ trúng thầu EPC của Trung Quốc phải là 90%.

Tổng hợp sơ bộ tình hình hợp tác kinh tế Việt Nam - Trung Quốc của Bộ Công Thương hồi tháng 7/2009 cho thấy, có tới 30 doanh nghiệp Trung Quốc đang tham gia làm tổng thầu EPC hoặc là đối tác đầu tư cho 41 dự án ở Việt Nam.

Trong đó, có 12 dự án sản xuất và phân phối điện, 4 dự án dầu khí, 5 dự án khai khoáng, 5 dự án luyện kim, 5 dự án hóa chất, 3 dự án cơ khí và 7 dự án thuộc lĩnh vực công nghiệp nhẹ và dịch vụ: viễn thông, đào tào, dệt may, nhựa, và thuốc lá…

Điều đáng chú ý là, 41 dự án này đều là dự án kinh tế trọng điểm, hoặc dự án thượng nguồn, liên quan mật thiết tới tài nguyên quốc gia hoặc an ninh năng lượng.

Đồng thời, chủ đầu tư đều là trụ cột kinh tế Việt Nam như Tập đoàn Than - Khoáng sản, Tập đoàn Dầu khí, Tập đoàn Điện lực, Tổng công ty Thép, Tổng công ty Hóa chất…

Nhiệt điện Hải Phòng do Trung Quốc làm tổng thầu, bị chậm tiến độ 2 năm. Ảnh: Công ty Nhiệt điện Hải Phòng. Cũng theo thống kê sơ bộ này, lĩnh vực điện của Việt Nam thu hút các nhà thầu Trung Quốc nhiều nhất, vì tổng số dự án là áp đảo so với các ngành khác.

Trong đó, nổi danh nhiều nhất và gắn với các gói thầu “tỷ đô” là Tập đoàn điện khí Thượng Hải - Trung Quốc (SEC) và Tập đoàn Đông Phương Trung Quốc.

Năm 2007, SEC đã nhận thầu EPC cho cả 2 công trình nhiệt điện Quảng Ninh 1 và Quảng Ninh 2 với giá trị mỗi gói EPC khoảng trên 400 triệu USD.

Đến tháng 10/2009, SEC tiếp tục được EVN tín nhiệm với gói thầu khổng lồ hơn, trị giá 1,3 tỷ USD tại dự án nhiệt điện Vĩnh Tân 2.

Tương tự, Tập đoàn Đông Phương Trung Quốc liên doanh với Marubeni Nhật Bản hồi năm 2009, chỉ nhận gói thầu tới 500 triệu USD ở dự án nhiệt điện Hải Phòng 1. Song, đến tháng 3/2010, tập đoàn này đã tiếp tục trúng gói thầu EPC trị giá tới 1,4 tỷ USD tại dự án nhiệt điện Duyên Hải 1.

Song, có lẽ, gói thầu khổng lồ nhất phải là gói EPC cho dự án Trung tâm nhiệt điện Kiên Lương do Tập đoàn tư nhân Tân Tạo làm chủ đầu tư. Gói thầu này trị giá tới gần 2 tỷ USD và thuộc về Tập đoàn China Huadian Engineering (CHEC) của Trung Quốc, vừa được ký hồi tháng 7/2010.

Bên cạnh đó, những “thương hiệu Trung Quốc” quen thuộc trong ngành điện Việt Nam từ năm 2007-2008, phải kể đến là Tập đoàn Cáp Nhĩ Tân (HPE), Tập đoàn xây dựng Chengda, SFECO, Tổng công ty thiết bị nặng Trung Quốc (CHMC). Ở vai trò mua bán và đầu tư điện, không thể không nhắc tới công ty Vân Nam Trung Quốc.

Lĩnh vực hấp dẫn thứ 2 ở Việt Nam và đến nay, gần như 100% gói thầu EPC đều do Trung Quốc chiếm lĩnh là khai khoáng nhôm và bauxit.

Công trường bauxit nhôm Lâm Đông cũng chậm tiến độ (ảnh: tainguyenmoitruong.com.vn) Ở lĩnh vực này, công ty TNHH công trình quốc tế nhôm Trung Quốc (Chalieco) đã gắn bó với tổ hợp Bauxit nhôm Lâm Đồng của TKV với giá trị gói thầu EPC là 466 triệu USD. Đây cũng là dự án “khủng” nhất của ngành khai khoáng Việt Nam, tổng vốn đầu tư 8.000 tỷ đồng, hứa hẹn một ngành công nghiệp nhôm sáng lạn trong tương lai.

Chỉ 2 năm sau, mặc dù việc triển khai dự án trên chậm tiến độ, song Chalieco vẫn tiếp tục nhận được sự “sủng ái” của TKV khi lại được ký hợp đồng trực tiếp nhận thầu ở dự án Alumin Nhân Cơ - Đăk Nông với trị giá lớn hơn: 499,2 triệu USD.

Trong lĩnh vực hóa chất, nổi bất nhất vẫn là dự án xây dựng nhà máy phân đạm Cà Mau do PVN làm chủ đầu tư, cũng do liên danh nhà thầu Trung Quốc gồm Wuhan Engieering Co (WEC) và China National Machinery Import and Export Copr. (CMC) thực hiện. Gói EPC này có giá trị tới 575 triệu USD.
Ngoài ra, làm EPC ở lĩnh vực luyện kim cho Việt Nam, khai thác quặng sắt, có Tập đoàn khoa học và thương mại luyện kim Trung quốc MCC, Gang thép Côn Minh, ở lĩnh vực dầu khí là sự xuất hiện của Tập đoàn Quốc gia hải dương Trung quốc CNOOC, Tập đoàn A Xin Ao Trung Quốc, Tập đoàn CMG…

Trung Quốc sẽ "hút" hàng tỷ USD của Việt Nam?

Trung Quốc luôn là thị trường nhập siêu lớn nhất của Việt Nam. 6 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã nhập siêu hàng hóa từ nước này tới 6,2 tỷ USD, chiếm 80% tổng mức nhập siêu từ các nước.

Tuy nhiên, với phác thảo trên thì thứ “hàng hóa” mà chúng ta đang nhập siêu từ Trung Quốc với giá trị kim ngạch khủng khiếp nhất chính là các gói thầu EPC.

Hồi năm ngoái, Hiệp hội cơ khí Việt Nam đã gửi văn bản tới Thủ tướng Chính phủ phân tích về sự thua thiệt khi để nước ngoài lấn sân “thị trường EPC”.

Hiệp hội này đã ước tính, ba ngành điện, xi măng và alumin của Việt Nam trong giai đoạn đến 2025, sẽ cần tới khoảng 107 tỷ USD để đầu tư mua máy móc, thiết bị, dây chuyền sản xuất.

Trong lĩnh vực đầu tư và xây dựng, mỗi năm, chúng ta phải thực hiện một khối lượng từ 25-30 tỷ USD, chiếm 35% GDP quốc gia và trong đó, sẽ phải nhập 10-12 tỷ USD tiền vật tư, thiết bị.

Tiếc thay, với cơ chế đấu thầu ở Việt Nam thực chất là đấu thầu về giá, không có nhà thầu nào có thể vượt qua các nhà thầu Trung Quốc, hiệp hội này khẳng định.

Theo luật của Việt Nam, ở giai đoạn 1 sơ tuyển năng lực và kinh nghiệm, các nhà thầu đều vượt qua. Kể cả nhà thầu không có kinh nghiệm thì có thể thuê tư vấn có kinh nghiệm thầu, hoặc một số nhà thầu liên danh có đủ năng lực kinh nghiệm thầu.

Tuy nhiên, ở giai đoạn 2 là đấu giá thương mại thì không ai cạnh tranh nổi với nhà thầu Trung Quốc.
Nhìn từ góc độ “lợi nhuận”, Hiệp hội cơ khí cho rằng, khi các đối tác nước ngoài như Trung Quốc thực hiện, thì 100% công việc tại dự án là “nhập khẩu”, từ lao động phổ thông như nấu ăn, vệ sinh, bảo vệ, cho đến kỹ sư, công nhân, lắp máy... và vật tư. Vô hình chung, chúng ta đã tạo công ăn việc làm và GDP cho nước bạn và làm gia tăng nhập siêu.

Còn nhìn từ góc độ đánh giá chất lượng, ông Tạ Văn Hường, Vụ trưởng Vụ năng lượng, Bộ Công Thương khẳng định: “Ước 90% các nhà máy nhiệt điện than trong Qui hoạch 6 đều do Trung Quốc làm”.

“Khi mở thầu các dự án điện, giá thầu của các nhà đầu tư Trung Quốc quá hấp dẫn. Nếu 1 nước G7 bỏ thầu với suất đầu tư là hơn 2000 USD/kWh thì ở dự án của Trung Quốc, chỉ khoảng 1000 USD/kWh.”
“Và khi đó, với một mức giá rẻ như vậy, cộng với cam kết về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu, thì không có lý do gì mà Việt Nam “từ chối” hồ sơ của họ, nhất là khi chúng ta luôn thiếu vốn làm điện”, ông Hường chia sẻ.

Trúng thầu rất hoành tráng và “ồ ạt” có mặt ở khắp đại công trường Việt Nam. Dường như, không một công trình trọng điểm kinh tế nào của Việt Nam mà lại “vắng bóng” đối tác Trung Quốc.
Song theo rà soát của Bộ Công Thương, tình trạng nhà thầu Trung Quốc làm chậm tiến độ các dự án trên là phổ biến, trong khi chất lượng thiết bị, công nghệ xét cho cùng, vẫn rất cách biệt so với các nước G7./.

Nguồn: http://vnr500.vietnamnet.vn (http://vnr500.vietnamnet.vn/content.aspx?id=949)